2000 еллар башында Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы төрле психик тайпылышлар белән 450 миллион кеше чирләве хакында хәбәр иткән иде. Бу күрсәткечнең даими үсеп торуын искә алсак, авыруларның инде ярты миллиардны да узган булуы мөмкин. Шул ук вакытта, психик авыруы булган кеше җәмгыятьтән читләшергә тиеш, дигән сүз түгел. Тиешле медицина ярдәме алганда, ул җәмгыятьнең тулы хокуклы әгъзасы була ала.
Медицина ярдәменә мөрәҗәгать иткән пациентларның 50 процентында – депрессия. Аның беренче билгеләрен башлангыч чорда ук күрә белү мөһим: тормыштан канәгатьсезлек, ышанычсызлык, борчылу, сагыш тойгысы, эчке киеренкелек, хәлсезлек, сәбәпсез кызып китү, хәтер, йокы бозылу, басынкылык, якыннарның ярдәмен-нән баш тарту, үз эчеңә бикләнү.
Психик тайпылышларны кисәтү юлы – психик тигезлекне саклау. Соңыннан симерүгә һәм интим өлкәдәге күңелсезлекләргә китерүче медикаментлар белән дәва-ланганчы, авыруны кисәтү яхшы. Республика психотерапия үзәге белгечләре кешеләргә үз нерв күзәнәкләрен артык киеренкелек-тән сакларга һәм якларга өйрәнер-гә, көч җитмәгән мәсьәләләрне хәл итәргә тырышмаска, ял итә белергә киңәш итә. Моның өчен, иң беренче чиратта, менә нәрсәләргә игътибар бирү кирәк: сәламәт йокы, дөрес туклану, негатив эмоцияләрне үз эчеңдә тотмаска, чыгарырга (күз яшьләре аша булса да), акыл һәм физик хезмәтне ял белән чиратлаштырырга, медитация, йога белән шөгыльләнергә, позитив уйланырга өйрәнергә, сәяхәт итәргә, кызыклы шөгыль табарга, юмор белән дус булырга, йорт хайваннарын, бүлмә гөлләрен карарга, ароматерапия, аромаванналарны үз итәргә, мохтаҗларга ярдәм күрсәтергә (бу үзеңнең кирәклегеңне тоярга, бәяңне үстерергә ярдәм итә).
Белгечләр фикеренчә, тормышта тотрыклылык тойгысын тәэмин итүче даими гадәтләр булдырырга кирәк. Мәсәлән, иртәнге зарядка яисә йөгерү, кич саф һавада йөрү, сериаллар, кызыклы тапшырулар карау, мавыктыргыч китаплар, гәзитләр, журналлар уку, яраткан басмаңның бер санын да калдырмаска тырышу. Булганына шөкер итәргә һәм бик күпләрнең сездә булганның аларда юклыгын аңларга өйрәнергә кирәк. Иң мөһиме – вак-төяккә дә шатланырга өйрәнегез!